Economische Ontwikkelingen in Tsjechië, Vooruitzichten 2011, géén EURO voorlopig

Politiek

Het afgelopen jaar stond in Tsjechie politiek gezien in het teken van de parlementaire en  gemeentelijke verkiezingen. Vooral de parlementaire verkiezingen hebben geleid tot een belangrijke ommekeer in de bestaande politieke verhoudingen. Twee nieuwe politieke partijen, TOP09  en VV, hebben het traditionele blok links/rechts verbroken. Een sterke rechtse coalitie is uit de verkiezingen naar voren gekomen, die zich vooral heeft uitgesproken over het aanpakken van de corruptie, terugbrengen van het begrotingstekort en de hervorming van pensioenstelsel en gezondheidszorg. Vooralsnog is het nog te vroeg om het kabinet objectief te beoordelen, maar zeker is in ieder geval, dat de toetreding van de nieuwe partijen in de regering tot positieve wijzigingen heeft geleid in de manier waarop het land wordt geleid.

Economie

De economische groei heeft zich in Tsjechië het afgelopen jaar bijzonder goed ontwikkeld en bedroeg in 2010 2,8% , met een verwachtte groei van 2,3% van het BNP in 2011. De waarde van het BNP bedraagt in Tsjechie USD 24.900/inwoner  (Nederland 39.500 USD/inwoner). Het begrotingstekort is in 2010 gedaald van € 7,4 naar € 6,2 mld (4,8% BNP), met een gepland  begrotingstekort van € 5,4 mld voor 2011. De regering streeft erna het begrotingstekort binnen drie jaar terug te dringen tot onder 3,0% van het Tsjechische BNP. In 2010 is ook de gemiddelde werkloosheid met 0,7% (procentpunt?) gedaald, hoewel het werkloosheidscijfer op dit moment weer iets is gestegen naar een niveau van 9,6% (<per 31.01.2011). De verwachting is evenwel, dat de werkloosheid in het voorjaar weer zal dalen tot onder de 9,0%.

Dat Tsjechië een land is dat sterk gericht is op industriële en logistieke activiteiten, heeft zich ook weer in 2010 bewezen. De industriële sector was de snelst groeiende sector met 12,7%. Ook de export is in 2010 met gemiddeld 17,0% gestegen, waardoor er bij een zwakkere groei van de import wederom een sterk overschot op de handelsbalans in 2010 was van € 5,2 mld. Mede door de sterke industriële sector en de structureel positieve handelsbalans is de koers van de Tsjechische kroon de afgelopen twaalf maanden 8% sterker geworden ten opzichte van de EURO en bedraagt op dit moment 24,0 Kč/€ (1000 Kč = 41,5 €) De stabiele positie van de Tsjechische kroon leidt er toe, dat de financiële markten in Tsjechië niet onder druk staan en dat de bancaire rente blijvend laag is. De inflatie in Tsjechië bedraagt dan ook maar 1,7%. De koers van de Tsjechische kroon ten opzichte van de EURO is moeilijk te voorspellen, maar verwachtte dividend uitkeringen naar buitenlandse moederbedrijven kan in het voorjaar voor een tijdelijke daling van de koers leiden, naar verwachting rond 25,0 Kč/€.

De Tsjechische bouwsector heeft het nog steeds zwaar te verduren. In 2010 is de gehele bouwsector met 14,6% in omvang gedaald, waarbij ook de bouwprijzen verder zijn gedaald. De inschatting is, dat de bouwprijzen het afgelopen jaar met 10% zijn gedaald. Voor de gehele bouwsector wordt in 2011 een verdere daling verwacht van 5,5%, waarbij de bouwmarkt zich pas in 2012 lijkt te herstellen. In tegenstelling tot het afgelopen jaar hebben de lagere bouwprijzen geleid tot een grotere vraag naar woningen en aldus naar een grotere vraag naar hypotheken. In 2010 is de totale omvang van hypotheken met 13% gestegen (€ 3,5 mldmet een gemiddelde hypothecaire rente van 4,23%. Ook dit jaar zal de vraag stijgen, mede door het risico dat Tsjechië binnenkort een 20% BTW tarief zal heffen op de bouw van alle type woningen, waardoor er automatisch een prijsverhoging op grond van belastingen komt.

Residentieel en recreatief onroerend goed

De economische recessie heeft uiteraard invloed op de onroerend-goed markt in Tsjechië. In deze markt moet een onderscheid worden gemaakt tussen de markt voor bouwgrond, primaire woningen en vakantiewoningen. De prijs van  bouwgrond voor woningen is na een incidentele teruggang in 2009 in 2010 verder gestegen, en dat geldt voor geheel Tsjechië, waarbij een gemiddelde groei van de prijs van bouwgrond van 6,0% is gerealiseerd. Voor Tsjechie als geheel zijn de prijzen van woningen met 4,0% gedaald, maar hier zijn de regionale verschillen groot. De sterkste groei kende České Budějovice met 8,3% en Liberec met 6,4%, In Praag daarentegen daalden de prijzen met 7,0%, in Brno met 3,2%.

De markt voor primaire woningen is vooral in Praag na een forse daling in 2009 het afgelopen jaar met 14% verder gedaald, omdat er veel overtollig aanbod van projectontwikkelaars is, terwijl de vraag maar langzaam stijgt. Op dit moment zijn er in Praag ruim 2.700 leegstaande nieuwbouw appartementen, die projectontwikkelaars niet hebben kunnen verkopen, en de financiële druk leidt in vele gevallen tot verdere dalingen. Projecten, die evenwel in 2010 zijn opgestart hebben redelijk veel succes, waarbij de verkoopprijzen onder de 50.000 Kč/m2 liggen >. Voor 2010 wordt een marktstabilisering in de woonsector verwacht, waarbij projectontwikkelaars rekenen met een prijsstijging van 7%, en banken eerder een lichte daling voorzien.

De markt voor recreatieve woningen heeft het ook in 2010 bijzonder lastig gehad. Er worden vrijwel geen nieuwe projecten opgestart, en alleen woningen cq appartementen verkocht, die in de jaren 2007-2010 door projectontwikkelaars zijn gebouwd. Objectieve gegevens zijn moeilijk te achterhalen, omdat er door onderzoekburo´s weinig gegevens worden vrijgegeven. Vanuit de gegevens die beschikbaar zijn valt op te lezen, dat de recreatieve woningmarkt in het Reuzengebergte in 2010 verder is teruggelopen, en dat de klienten op zoek zijn naar alternatieve locaties. Vooral locaties met wintersportmogelijkheden in combinatie met watertoerisme zijn bijzonder in trek; een tweede groeimarkt zijn recreatieve projecten in combinatie met kuuroorden en golfbanen.

Hierbij kunnen twee basisgegevens worden toegepast. De grootste interesse voor de aankoop van een recreatieve woning komt uit Praag, waarbij voor gemiddelde projecten een maximum van € 100.000 voor een appartement tot € 185.000 voor een woonhuis wordt betaald. Voor de beste locaties die alle voorzieningen en faciliteiten bieden, is men daarentegen bereid veel meer geld te betalen. En de groep die kwalitatief recreatief onroerend-goed wil kopen als investering is in 2010 sterk gegroeid.

Het toerisme in bijvoorbeeld Zuid-Bohemen is in 2010 met 2,1% teruggelopen, waarbij met name de Tsjechische markt met 10% als geheel terug is gelopen. Voor hotels en hotelvoorzieningen in de categorie vier en vijf sterren is de vraag evenwel in deze regio met 17% gestegen, wat duidelijk aangeeft, dat er een sterkere vraag komt naar hogere kwaliteit.

De verwachting voor 2011 en 2012 is aldus een sterkere vraag naar kwalitatief onroerend-goed, waarbij vooral een combinatie van wintersport, wellness en watersport  gezocht wordt.

Drs Addy Coolbergen

www.coolbergen.net

info@coolbergen.net

Bronnen:

CSU – Tsjechisch nationaal buro voor de statistiek

E15.cz – informatieserver economisch nieuws Tsjechie

Byledni.cz – server over de woonmarkt in Tsjechie

Sreality.cz – internetserver